آسم وآلرژی

مقدمه:

آسم یکی از شایع ترین بیماری های ریوی در جهان است و طبق آمارها حدود 300میلیون نفر از حدود یک و نیم میلیارد بیمار مبتلا به بیماری های مزمن ریوی به آسم دچارند.به نوشته ایسنا محققان پیش بینی کرده اند که تا سال 2025 حدود صد میلیون نفر به مبتلایان فعلی آسم اضافه می شود در حالی که هم اکنون سالانه 250هزار مرگ در دنیا به آسم ارتباط داده شده است.به همین دلیل است که نقش آموزش در برنامه های پیشگیرانه و کنترل آسم بسیار پر اهمیت است و سیاست گذاران در کشورهای مختلف به منظور کنترل عوامل ایجادکننده بیماری و آموزش برنامه ریزی های دراز مدتی انجام می دهند.

در این بیماری ظرفیت باقی مانده عملی و حجم باقی مانده هوا در ریه ها در طی یک حمله آسم به علت اختلال در خروج هوا از ریه ،افزایش می یابند.همچنین در طول چند سال ،قفسه سینه دائما بزرگ شده و باعث ایجاد یک سینه  بشکه ای شکل می گردد.

آسم چیست؟

آسم یا تنگی نفس (همچنین نفس‌تنگی)بیماری مزمن التهابی راه‌های هوایی است. ویژگی آن التهاب متغیر این راه‌ها و افزایش پاسخدهی (واکنش) آنها درمواجهه با طیف گسترده‌ای از محرک‌ها می‌باشد. افراد مبتلا به این بیماری دچار حملات یا دوره‌های شدیدی می‌شوند که ناشی از واکنش حساسیتی و برونکواسپاسم قابل برگشت و انسداد مجاری تنفسی است. این حملات زمانی بروز می‌کنند که مجاری هوایی در ریه‌ها در اثر عوامل خاص محیط زیستی دچار بیش‌فعالی شده و سپس ملتهب و مسدود می‌شوند. علایم مداوم این بیماری ممکن است شامل تنگی نفس، احساس فشار روی سینه، خلط و سرفه باشد.

مزمن به این معنا است که بیماری همیشه وجود دارد حتی زمانی که بیمار احساس ناخوشی ندارد در صورت تحریک مجاری هوایی در فرد مبتلا به آسم علائم خس خس سرفه تنگی نفس و فشردگی قفسه سینه ظاهر می شود و تنفس طبیعی و راحت برای بیمار دشوار می گردد.

چه کسانی به آسم مبتلا می شوند؟

آسم اغلب در خانواده‌هایی با سابقه مثبت فامیلی بروز می‌کند. این بیماری می‌تواند در هر سنی بروز کند. آسم یک بیماری مسری نیست. بسیاری از ورزشکاران المپیک و افراد مشهور، مبتلا به این بیماری هستند. بنابراین افراد می‌توانند همزمان با ابتلا به آسم زندگی موفقی داشته باشند.
علت دقیق و اصلی ابتلا به آسم هنوز نامشخص است؛ اما آنچه تاکنون روشن شده، نشان می‌دهد که برخی از افراد، بویژه شیرخواران که سابقه مثبت آلرژی (حساسیت) در خانواده دارند، زمانی که در معرض دود سیگار، گرده گیاهان و قارچ‌ها یا سایر عوامل حساسیت‌زا (مانند حیوانات خانگی و سوسک‌ها) قرار می‌گیرند، شانس بیشتری برای ابتلا به آسم پیدا می‌کنند. برخی از کارگران نیز پس از تماس با محرک‌های شیمیایی استنشاقی دچار آسم می‌شوند.

»آسم» قابل پیشگیری است!

حملات آسم قابل پیشگیری است؛ اما برای آنکه ثابت شود آیا خود بیماری نیز بطور ریشه‌ای قابل پیشگیری است یا خیر، مطالعات بیشتری باید صورت گیرد. البته جلوگیری از تماس با عوامل حساسیت‌زای محیطی و محرک‌ها به پیشگیری از بروز آسم کمک می‌کند. تاکنون راه‌حلی برای ریشه کن کردن آسم شناسایی نشده است؛ اما این بیماری را می‌توان به شکلی درمان و کنترل کرد که علائم و حملات آن پیشگیری شوند. زندگی با آسم در اغلب موارد بدون دردسر است. همچنین اغلب کودکان مبتلا به این بیماری با افزایش سن علائم کمتری خواهند داشت؛ اگرچه در برخی از آنها ممکن است شدت علائم ثابت بماند و یا حتی بیشتر شود اما پیش‌بینی این امر بطور قطعی ممکن نیست. آسم یک بیماری درازمدت است که البته می‌تواند قابل کنترل باشد.

علل بیماری آسم

 مو و یا پوست حیوانات-

 گرد و خاک-

آلودگی هوا -

تغییرات آب و هوایی (به خصوص هوای سرد) -

مواد شیمیایی موجود در هوا یا غذا -

ورزش کردن –

- گرده افشانی گیاهان

قارچ گیاهان -

عفونت تنفسی مانند سرماخوردگی -

برگشت محتویات معده به مری (ریفلاکس) -

استرس -

دوران عادت ماهیانه -  خانم‌ها

-   دود تنباکو

سولفیت (ماده ای نگهدارنده در برخی غذاها و نوشیدنی‌ها) -

مصرف آسپیرین، بتابلوکرها و دیگر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی  (NSAID) -

 آلرژی به برخی غذاها مانند بادام زمینی و میگو-

-  اگر یکی از والدین به آسم مبتلا باشد، ابتلای کودک به این بیماری زیاد می‌باشد.

- بسیاری از بیماران آسمی، دارای سابقه خانوادگی ابتلا به آلرژی می‌باشند و به طور کلی یکی از اقوام آن‌ها، دچار بیماری تب یونجه و یا اگزما بوده‌اند.

عوامل خطر آسم

داشتن آلرژی

اضافه وزن

کاهش وزن نوزاد هنگام تولد

کشیدن سیگار

در معرض دود سیگار قرار گرفتن

مادران بارداری که سیگار می‌کشند، کودکشان را دچار آسم می‌کنند.

در معرض دود و یا آلودگی هوا قرار گرفتن

دارا بودن شغلی که با مواد شیمیایی سروکار دارد، مانند کشاورزی و آرایشگری

در معرض مواد آلرژی زا قرار گرفتن

عفونت باکتریایی و یا ویروسی

علائم بیماری آسم

برخی افراد، در دراز مدت تنگی نفس دارند.

خس خس سینه و یا سرفه، نشانه اصلی این بیماری می‌باشد.

سرفه با خلط و یا بدون خلط

کشیده شدن پوست بین دنده‌ها در هنگام تنفس

تنگی نفس در نتیجه ورزش و فعالیت بدنی

درد قفسه سینه

بدتر شدن خس خس سینه در شب و یا صبح زود

خس خس سینه با داروهایی که برای باز کردن راه‌های هوایی استفاده می‌شود، بهتر می‌شود.

رفلاکس (سوزش سر دل)، باعث بدتر شدن خس خس سینه می‌گردد.

علائم خطرناک بیماران آسمی

کبودی لب‌ها و صورت

از دست دادن هوشیاری و گیجی

تنفس بسیار سخت

سریع شدن ضربان قلب

اضطراب شدید

عرق کردن

غیر عادی نفس کشیدن

توقف تنفس

سینه درد

سفت و سخت شدن سینه

دو نوع دارو برای درمان آسم استفاده می شوند"‌"

داروهای گشاد کننده برونش داروهایی هستند که عضلات منقبض شده مجاری هوایی را شل می کنند و ازاین سبب کاهش و یا رفع علائم آسم به ویژه در موقع حمله حاد می شوند. داروهای بتادآگو نیست ( مانند سالبوتامول) تئوفیلین و ایپراتروپیوم از این دسته هستند.
داروهای ضد التهابی داروهایی هستند که سبب کاهش تورم و التهاب مجاری هوایی می شوند و ازاین علائم آسم را کاهش می دهند این داروها نقش مهمی در پیشگیری از بروزعلائم و حملات آسم دارند.
کرومولین سدیم ، استروئیدهای استنشاقی( مانند بکلومتازون و فلوتیکازون) و خوراکی ( مانند پردنیزولون ) از این دسته داروها هستند.

 عوارض آسم

کاهش توانایی فعالیت بدنی و ورزش کردن

کمبود خواب

باریک شدن دائم راه‌های هوایی (برونش‌ها)

بستری شدن در بیمارستان

سرفه دائمی

مشکل تنفسی

تغییرات عملکرد ریوی